Vitamine K2: De onbekende held voor sterke botten

Vitamine K1, ook wel fyllochinon genoemd, komt voornamelijk voor in groene bladgroenten en is al langer bekend om zijn rol bij de bloedstolling. Vitamine K2, of menachinon, bleef echter lange tijd in de schaduw staan. Het was pas in de jaren ‘70 dat wetenschappers begonnen te begrijpen dat K2 een aparte en unieke functie had in het lichaam, met name bij het calciummetabolisme en de botgezondheid.

De unieke werking van vitamine K2

Vitamine K2 onderscheidt zich van zijn bekendere broertje K1 door zijn specifieke rol in het reguleren van calciumopname in het lichaam. Waar K1 vooral belangrijk is voor de bloedstolling, zorgt K2 ervoor dat calcium op de juiste plaatsen terechtkomt. Het activeert bepaalde eiwitten, zoals osteocalcine en matrix Gla-proteïne (MGP), die essentieel zijn voor dit proces.

Osteocalcine, geactiveerd door vitamine K2, helpt calcium in de botten en tanden op te nemen. Dit zorgt voor sterkere botten en kan helpen bij het voorkomen van osteoporose. MGP, aan de andere kant, voorkomt dat calcium zich ophoopt in zachte weefsels en bloedvaten. Dit is cruciaal voor de gezondheid van het hart- en vaatstelsel, aangezien calciumophoping in de bloedvaten kan leiden tot aderverkalking.

Deze dubbele werking maakt vitamine K2 uniek en onmisbaar voor zowel bot- als hartgezondheid. Het is als een verkeersagent die calcium naar de juiste bestemmingen in ons lichaam dirigeert.

Bronnen van vitamine K2 in onze voeding

Anders dan vitamine K1, dat voornamelijk in groene bladgroenten voorkomt, is vitamine K2 te vinden in specifieke voedingsmiddelen die vaak minder prominent aanwezig zijn in het westerse dieet. De belangrijkste bronnen van vitamine K2 zijn gefermenteerde voedingsmiddelen en bepaalde dierlijke producten.

Natto, een traditioneel Japans gerecht gemaakt van gefermenteerde sojabonen, is veruit de rijkste bron van vitamine K2. Het bevat de MK-7 vorm van K2, die het langst in het lichaam aanwezig blijft en daardoor het meest effectief is. Andere gefermenteerde voedingsmiddelen zoals bepaalde kaassoorten (vooral harde kazen zoals Gouda en Emmentaler) en zuurkool bevatten ook aanzienlijke hoeveelheden K2.

Dierlijke producten zoals eieren, boter en lever, vooral van dieren die grasgevoerd zijn, zijn eveneens goede bronnen van vitamine K2. Dit komt omdat dieren die gras eten meer vitamine K1 binnenkrijgen, wat ze vervolgens omzetten in K2.

Het is belangrijk op te merken dat de hoeveelheid vitamine K2 in voedingsmiddelen kan variëren afhankelijk van de productiemethoden en de voeding van de dieren. Biologische, grasgevoerde producten bevatten over het algemeen meer vitamine K2 dan hun conventionele tegenhangers.

De opkomst van vitamine K2-supplementen

Met de toenemende erkenning van het belang van vitamine K2 voor de gezondheid, is er in de afgelopen jaren een groeiende markt ontstaan voor K2-supplementen. Deze supplementen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, waaronder capsules, tabletten en zelfs vloeibare druppels.

De meest voorkomende vormen van vitamine K2 in supplementen zijn MK-4 en MK-7. MK-4 is een synthetische vorm die snel door het lichaam wordt opgenomen maar ook snel weer wordt uitgescheiden. MK-7, vaak afkomstig uit natto, blijft langer in het lichaam aanwezig en wordt daarom vaak als effectiever beschouwd.

Het is belangrijk om op te merken dat vitamine K2-supplementen niet voor iedereen geschikt zijn. Mensen die bloedverdunners gebruiken, moeten voorzichtig zijn met vitamine K-supplementen en altijd eerst overleggen met hun arts. Bovendien is het, zoals bij alle supplementen, belangrijk om de aanbevolen dosering niet te overschrijden.

Onderzoek naar de gezondheidsvoordelen van vitamine K2

De wetenschappelijke interesse in vitamine K2 is de laatste jaren sterk toegenomen. Verschillende studies hebben veelbelovende resultaten laten zien wat betreft de positieve effecten van K2 op de bot- en hartgezondheid.

Een langlopend Nederlands onderzoek, de Rotterdam Studie, vond dat mensen die meer vitamine K2 via hun voeding binnenkregen, een lager risico hadden op hart- en vaatziekten en een lagere sterftekans in het algemeen. Een andere studie uit Japan toonde aan dat regelmatige consumptie van natto geassocieerd was met een hogere botdichtheid bij oudere vrouwen.

Recenter onderzoek suggereert dat vitamine K2 ook een rol zou kunnen spelen bij het verbeteren van de insulinegevoeligheid en het verminderen van ontstekingen in het lichaam. Er wordt zelfs onderzocht of K2 een rol kan spelen bij de preventie van bepaalde vormen van kanker, hoewel hier meer onderzoek naar nodig is.

Ondanks deze veelbelovende resultaten is er nog steeds behoefte aan grootschalige, langdurige klinische studies om de volledige impact van vitamine K2 op de gezondheid te begrijpen. Het onderzoeksveld is nog relatief jong en er valt nog veel te ontdekken over deze fascinerende vitamine.

De toekomst van vitamine K2 in de voedingsindustrie

Naarmate het bewustzijn over de belangrijke rol van vitamine K2 groeit, zien we een toenemende interesse van de voedingsindustrie. Sommige producenten beginnen hun producten te verrijken met vitamine K2, vooral in zuivelproducten en plantaardige alternatieven voor zuivel.

Er wordt ook geëxperimenteerd met nieuwe manieren om vitamine K2 te produceren, zoals via fermentatie van bepaalde bacteriestammen. Dit zou kunnen leiden tot meer toegankelijke en betaalbare bronnen van K2 in de toekomst.

Daarnaast zien we een groeiende trend in de ontwikkeling van ‘functionele voedingsmiddelen’ die specifiek gericht zijn op botgezondheid, waarbij vaak een combinatie van calcium, vitamine D en vitamine K2 wordt gebruikt. Deze trend weerspiegelt een verschuiving naar een meer holistisch begrip van voeding en gezondheid.

Het is duidelijk dat vitamine K2 een steeds belangrijkere rol zal gaan spelen in onze aanpak van preventieve gezondheidszorg, vooral met het oog op de vergrijzende bevolking en de toenemende prevalentie van osteoporose en hart- en vaatziekten.