Witamina K2: Niedoceniony Bohater Zdrowia Kości

Początkowo uważano, że istnieje tylko jedna forma witaminy K. Jednak w latach 70. XX wieku japońscy naukowcy odkryli, że bakterie jelitowe produkują inną formę witaminy K, którą nazwano menaquinonem lub witaminą K2. To odkrycie zapoczątkowało nowy rozdział w badaniach nad witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach i ich rolą w organizmie człowieka.

Różnice między witaminą K1 a K2

Choć witaminy K1 i K2 należą do tej samej rodziny, ich funkcje w organizmie znacząco się różnią. Witamina K1 (filochinon) występuje głównie w zielonych warzywach liściastych i jest przede wszystkim odpowiedzialna za prawidłowe krzepnięcie krwi. Witamina K2 (menachinon) z kolei znajduje się w produktach fermentowanych, niektórych serach i mięsie. Jej głównym zadaniem jest regulacja gospodarki wapniowej w organizmie.

Witamina K2 występuje w kilku formach, z których najważniejsze to MK-4 i MK-7. MK-4 ma krótszy okres półtrwania w organizmie, ale jest szybciej przyswajalna. MK-7 utrzymuje się w krwiobiegu dłużej, co pozwala na bardziej stabilne działanie. Te różnice sprawiają, że suplementacja witaminą K2 może być bardziej skuteczna w niektórych przypadkach niż stosowanie witaminy K1.

Rola witaminy K2 w zdrowiu kości

Jedną z najważniejszych funkcji witaminy K2 jest jej wpływ na metabolizm kości. Witamina ta aktywuje białko o nazwie osteokalcyna, które odpowiada za wiązanie wapnia w tkance kostnej. Bez wystarczającej ilości witaminy K2, osteokalcyna pozostaje nieaktywna, co może prowadzić do osłabienia kości i zwiększonego ryzyka osteoporozy.

Badania wykazały, że suplementacja witaminą K2 może znacząco poprawić gęstość mineralną kości, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. W jednym z japońskich badań zaobserwowano, że regularne spożywanie natto, fermentowanej soi bogatej w witaminę K2, było związane z niższym ryzykiem złamań kości udowej u starszych kobiet.

Wpływ na układ sercowo-naczyniowy

Oprócz korzyści dla zdrowia kości, witamina K2 odgrywa istotną rolę w zapobieganiu kalcyfikacji naczyń krwionośnych. Aktywuje ona białko zwane matrix Gla (MGP), które zapobiega odkładaniu się wapnia w ścianach tętnic. Niedobór witaminy K2 może prowadzić do nieprawidłowej aktywacji MGP, co z kolei zwiększa ryzyko zwapnienia tętnic i chorób sercowo-naczyniowych.

Badanie Rotterdam Study, przeprowadzone na grupie ponad 4800 uczestników, wykazało, że osoby z wyższym spożyciem witaminy K2 miały o 57% niższe ryzyko zgonu z powodu chorób serca niż osoby z niskim spożyciem. Te wyniki podkreślają potencjał witaminy K2 jako ważnego czynnika w profilaktyce chorób układu krążenia.

Źródła witaminy K2 w diecie

Witamina K2 występuje naturalnie w niektórych produktach spożywczych, ale jej zawartość może być zmienna w zależności od metod produkcji i przetwarzania. Najlepszymi źródłami witaminy K2 są:

1. Natto - fermentowana soja, tradycyjne japońskie danie bogate w MK-7

2. Sery dojrzewające, szczególnie gouda i brie

3. Masło i tłuste produkty mleczne od krów karmionych trawą

4. Wątróbka i inne podroby

5. Jaja od kur z wolnego wybiegu

Warto zauważyć, że dieta zachodnia często nie dostarcza wystarczającej ilości witaminy K2, co może przyczyniać się do wzrostu częstości występowania chorób kości i układu krążenia w krajach rozwiniętych.

Suplementacja witaminą K2

Wraz z rosnącą świadomością znaczenia witaminy K2, na rynku pojawiło się wiele suplementów zawierających tę witaminę. Najczęściej spotykane formy to MK-4 i MK-7, często w połączeniu z witaminą D3 i wapniem dla lepszego wchłaniania i działania.

Zalecane dawki suplementacyjne różnią się w zależności od formy witaminy K2 i indywidualnych potrzeb. Dla MK-4 typowe dawki wahają się od 1500 do 4500 µg dziennie, podczas gdy dla MK-7 wystarczy od 90 do 360 µg dziennie. Osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji witaminą K2, gdyż może ona wpływać na działanie tych leków.

Przyszłość badań nad witaminą K2

Rosnące zainteresowanie witaminą K2 w środowisku naukowym prowadzi do zwiększenia liczby badań klinicznych badających jej potencjalne zastosowania terapeutyczne. Obecnie trwają badania nad rolą witaminy K2 w leczeniu osteoporozy, zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym, a nawet w terapii niektórych rodzajów nowotworów.

Szczególnie obiecujące wydają się badania nad synergicznym działaniem witaminy K2 z witaminą D3 i wapniem w profilaktyce osteoporozy. Naukowcy badają również potencjalne korzyści wynikające z suplementacji witaminą K2 u pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz jej wpływ na funkcje poznawcze u osób starszych.

Przyszłe badania mogą również skupić się na opracowaniu nowych form suplementów witaminy K2 o lepszej biodostępności i dłuższym okresie działania. Możliwe jest również, że w przyszłości zostaną opracowane wytyczne dotyczące spożycia witaminy K2, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych witamin i składników odżywczych.

Witamina K2, choć długo pozostawała w cieniu, obecnie jawi się jako kluczowy składnik odżywczy o szerokim spektrum działania. Jej rola w utrzymaniu zdrowia kości i układu sercowo-naczyniowego sprawia, że staje się ona coraz bardziej doceniana zarówno przez naukowców, jak i lekarzy. W miarę postępu badań, możemy spodziewać się, że witamina K2 zajmie ważne miejsce w zaleceniach żywieniowych i strategiach profilaktyki zdrowotnej. Jej potencjał w zapobieganiu i leczeniu chorób cywilizacyjnych może okazać się przełomowy dla zdrowia publicznego w nadchodzących dekadach.